NANO BIO: HƯỚNG DẪN ĐẶC TRỊ VÀ PHÒNG BỆNH HIỆU QUẢ CÁC LOẠI BỆNH DO NẤM VI KHUẨN THƯỜNG GẶP TRÊN CÂY SẦU RIÊNG

 

Sầu riêng là loại cây ăn trái lâu năm, được trồng nhiều ở các vùng Tây Nguyên, miền Đông Nam Bộ và miền Tây Nam Bộ Việt Nam, đây là loại cây cho giá trị kinh tế cao. Cây phù hợp với thời tiết nóng ấm, tuy nhiên do sự mẫn cảm cao với môi trường cũng như phải đối mặt với nhiều loại bệnh hại tấn công vì vậy sầu riêng không dễ chăm sóc. Bài viết sau đây, giới thiệu tới bà con nguyên nhân, triệu chứng các loại bệnh do nấm, vi khuẩn gây ra trên cây sầu riêng và hướng dẫn đặc trị và phòng ngừa các bệnh do nấm và vi khuẩn gây ra trên cây sầu riêng:

 

1. Bệnh nấm hồng trên cây sầu riêng

Bệnh nấm hồng trên cây sầu riêng do nấm Erythricium salmonicolor gây ra, bệnh thường xuất hiện trên điều kiện mưa ẩm kéo dài, độ ẩm trong không khí cao, mật độ cây trong vườn dày đặc và có nhiều cỏ rậm rạp. Nấm bệnh phát tán chủ yếu qua đường nước mưa, nước tưới tiêu trong vườn, bay theo gió hoặc côn trùng.

Biểu hiện nấm hồng – Bệnh hại trên cây sầu riêng

 

Cũng giống như Đốm rong, Nấm hồng thường tấn công cây sầu riêng vào giai đoạn trước và sau khi thu hoạch, khi cây đang ở giai đoạn yếu nhất. Khi mới bị bệnh, vỏ cây sẽ xuất hiện một lớp tơ màu trắng đục, sau chuyển thanh màu nâu đỏ và lan ra xung quanh vỏ cây.

Nấm hồng hút chất dinh dưỡng của cây để phát triển, từ đó khiến cây không được xanh tốt và giảm khả năng quang hợp. Đối với cành non thường sẽ khô héo và chết cành. Ngoài ra, bệnh còn có thể gây mục cành cây và thân cây

 

2. Bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng

Bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêngdo nấm Phytophthora sp gây ra. Thông thường, nấm Phytophthora tồn tại sẵn trong đất đến khi gặp điều kiện môi trường thuận lợi như nhiệt độ thấp, độ ẩm cao, mưa gió liên tục, vườn rậm rạp, thiếu ánh sáng, chúng sẽ phát triển mạnh mẽ và tấn công cây trồng.

Các vết bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng

Ngoài ra, nấm bệnh cũng có thể phát triển mạnh ở những vườn có đất xấu, thiếu hữu cơ, đất bị nén chặt, kém thoáng khí và đất có độ pH thấp. Vườn chăm sóc kém, bổ sung dinh dưỡng không cân đối, cây thiếu các chất quan trọng khiến vỏ cây bị nứt cũng tạo điều kiện cho nấm bệnh tấn công gây ra bệnh nứt thân xì mủ

Khi bị bệnh, các cành non và lá của cây sẽ bị héo nhanh và chết dần, trên trái xuất hiện vết thối rồi lan rộng làm hỏng phần bên trong của trái. Phần vỏ cây khi bị bệnh nếu không được phát hiện sớm thì vết bệnh sẽ nhanh chóng lan rộng ra cả cây, dẫn đến tình trạng chết cây.

 

3. Bệnh đốm lá trên cây sầu riêng

Bệnh đốm lá trên cây sầu riêng do nấm Phomopsis gây ra và thường tấn công vào giai đoạn cây non. Khi mắc bệnh, cây thường nổi đốm màu vàng giữa lá làm lá rụng sớm, cây chậm phát triển, lâu dần các đốm vàng đó sẽ lan rộng và khiến lá cây bị rụng.

Vết bệnh đốm lá trên lá cây sầu riêng

Bà con nhà nông cần thường xuyên thăm vườn để kịp thời phát hiện mầm bệnh. Nếu cây bị nấm bệnh, cần cắt bỏ và tiêu huỷ phần cây bệnh để tránh lây lan sang các cây khác.

Ngoài ra, còn cần lưu ý việc bón phân đầy đủ cho cây, không nên bón quá nhiều phân đạm và cần bổ sung phân hữu cơ vi sinh để cây có đủ chất dinh dưỡng, cây sinh trưởng và phát triển tốt, chống lại sâu bệnh hại.

 

4. Bệnh cháy lá chết ngọn trên cây sầu riêng

Bệnh cháy lá chết ngọn là một trong những loại bệnh do nấm Rhizoctonia solani Kuhn gây ra. Loại nấm này xuất hiện chủ yếu ở những nơi thiếu ánh nắng, độ ẩm cao. Bào tử nấm và sợi nấm sẽ lây lan trực tiếp chuyển từ cây này đến cây khác nhờ dòng nước tại vườn hoặc do rơm rạ phủ đất có chứa mầm bệnh.

Cây sầu riêng bị bệnh cháy lá chết ngọn

Những cây có ngọn bị thối sẽ khiến cây không thể sinh trưởng và phát triển, dần dần cây sẽ bị khô hết lá, chết ngọn, bệnh nặng hơn thì cây con sẽ bị rụng trụi hết lá.

Bệnh cháy lá chết ngọn phát triển mạnh vào mùa mưa và lan truyền rất nhanh, đặc biệt loại bệnh này còn gây hại trên cây trong vườn ươm và cả những cây mới trồng.

 

5. Bệnh thối trái (bệnh nấm trái) trên cây sầu riêng

Nguyên nhân bệnh này do nấm Phytophthora palmivora gây ra, bệnh hại ở tất cả các giai đoạn phát triển của trái, nhất là vào mùa mưa. Vào những ngày thời tiết lạnh, ẩm độ cao những sợi nấm bệnh màu trắng sẽ bao phủ vết bệnh như mạng nhện. Nếu bệnh nặng sẽ làm thối cả trái và lây lan sang các trái khác trong vườn một cách nhanh chóng.

Trái sầu riêng bị bệnh thối trái gây hại

Trái bị bệnh sẽ dễ dàng bị nấm bệnh xâm nhập vào bên trong trái thông qua những vết đục trên vỏ.

Bệnh thối trái không chỉ tấn công trên trái mà còn tấn công lên thân cây khiến cây đổi màu khi nhiễm bệnh nặng. Lâu ngày, vết bệnh sẽ dần chuyển sang màu nâu đỏ, thân cây nứt ra chảy nhựa vàng, bệnh còn gây ảnh hưởng đến mạch dẫn của cây làm toàn bộ lá cây chuyển màu vàng úa rồi rụng dần.

Bệnh thường xuất hiện ở phần đít trái, ban đầu chỉ là một chấm nhỏ sau đó nhanh chóng lan rộng rồi ăn sâu vào bên trong cuống và thịt trái, khiến trái bị hư và có mùi thối.

 

6. Bệnh đốm rong trên cây sầu riêng

Bệnh đốm rong trên cây sầu riêng do tảo (algae) Cephaleuros gây ra trên những lá cây sầu riêng đã trưởng thành, ngoài ra bệnh còn có thể gây hại cả thân và cành cây non.

Giai đoạn trước và sau thu hoạch cũng là thời cơ cho bệnh đốm rong tấn công cây sầu riêng

Bệnh đốm rong thường xuất hiện trong điều kiện độ ẩm cao, mật độ cây dày đặt, vườn trồng rậm rạp, thiếu ánh nắng, nhiều cỏ. Ngoài ra, khi cây suy yếu, nhất là giai đoạn trước và sau thu hoạch cũng là thời cơ cho loại bệnh này tấn công cây sầu riêng.

Ban đầu vết bệnh sẽ xuất hiện trên bề mặt lá với những đốm trơn màu nâu đỏ, hơi nhô lên. Bệnh đốm rong có thể bắt nguồn từ trong tự nhiên và dễ lây lan do tảo Cephaleuros virescens ký sinh trên nhiều loại cây khác nhau vì vậy bệnh rất dễ phát triển mạnh khi gặp điều kiện môi trường thuận lợi.

 

7. Bệnh thán thư trên cây sầu riêng

Bệnh thán thư thường gây hại nặng trong mùa mưa và bệnh do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra.

Vết bệnh thán thư trên lá cây sầu riêng là vết đốm lõm có viền nâu sẫm

Bào tử nấm sẽ truyền bằng cách bay theo gió hoặc qua nước tưới tiêu trong vườn và truyền bệnh sang cây khác.

Bệnh thán thư gây hại phổ biến trên lá, lúc đầu vị trí vết bệnh sẽ xuất hiện ở phần đuôi lá hoặc mép lá, sau đó lan dần vào phía trong lá, tạo những đốm bệnh lõm có viền nâu sẫm. Đặc biệt, bệnh thán thư còn gây khô bông và làm rụng trái non, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất mùa vụ.

 

8. Bệnh cháy lá tổ kiến trên cây sầu riêng

Bệnh cháy lá tổ kiến trên cây sầu riêng do Nấm Rhizoctonia là tác nhân gây bệnh cháy lá tổ kiến. Loại nấm này tập trung gây hại trên cả lá non và lá già của cây.

Vết bệnh ban đầu là những đốm bệnh nhỏ rồi liên kết lại tạo thành những mảng lớn, sau đó khô đi và cháy. Các lá bệnh bị cháy sẽ dính vào nhau như tổ kiến vì vậy gọi là bệnh cháy lá tổ kiến. 

Biểu hiện của bệnh Cháy lá tổ kiến trên cây sầu riêng

Nếu không phát hiện và quản lí kịp thời, nấm có thể tấn công lên phần non của cây, làm khô và chết phần ngọn phía trên, vị trí vết bệnh có màu trắng xám.

Nấm Rhizoctonia phát triển tốt trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm cao, đặc biệt phát triển mạnh vào thời điểm đầu mùa mưa vì giai đoạn này mưa-nắng xen kẽ sẽ là điều kiện thuận lợi cho sợi nấm và bào tử nấm phát triển

 

9. Bệnh vàng lá thối rễ trên cây sầu riêng

Bệnh Vàng lá thối rễ cây sầu riêng do nấm Fusarium sp., Phytophthora sp. hay Pythium sp. gây ra

Bệnh vàng lá thối rễ thường gây hại trên cây sầu riêng mới trồng hoặc vườn đã cho trái nhiều năm.

Bệnh vàng lá thối rễ sẽ làm cho cây sầu riêng bị thối rễ cám, vỏ rễ tuột ra và rễ lớn bị thâm đen hoặc thối ngang cổ rễ tùy theo mức độ bệnh và loài nấm tấn công. Bệnh nhẹ thì chỉ làm cây vàng lá, sinh trưởng kém, giảm năng suất mùa vụ và chất lượng trái. Tuy nhiên, khi bệnh nặng sẽ làm thối cả bộ rễ, chết cả cây và lây lan các vườn khác, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng.

 

Biện pháp canh tác phòng trừ chung

• Tạo không gian quanh vườn thông thoáng, dọn dẹp vệ sinh vườn sạch sẽ, dọn các tồn dư thực vật quanh gốc cây
• Không để đọng nước ở khu vực gốc cây
• Cắt bỏ và tiêu huỷ những cành và những cây bị bệnh để không lây bệnh sang các cây khác.
• Trồng cây với mật độ vừa phải, không tưới quá nhiều nước.
• Khoảng cách giữa các cây từ 5-8 mét
• Xử lý đất trước khi trồng cây giống để tiêu diệt các bào tử nấm bệnh.
• Thường xuyên thăm và kiểm tra vườn để phát hiện bệnh sớm và thực hiện các biện pháp điều trị kịp thời.
• Phun thuốc phòng trị bệnh định kỳ để hạn chế mầm bệnh phát triển.